Lata Mangeshkar's contribution to my personal history lessons.

 Lata Mangeshkar might have been part of many phases of my life. But most of my reverence for her is attributed to her contribution to my personal history lessons. There are 2 episodes I would like to mention here:

The first one was long back when I read my first book "Shriman Yogi" by Ranjit Desai after my 10th exam. When Senapati Prataprao Gujar, in a fit of anger and guilt attacked 15k troops of Behlol Khan with 6 other soldiers. When I was reading this book, it just hit me that "Vedata Marathe veer daudale saat" was the song describing this very piece of history. It was as if this episode was part of my life since childhood, a kind courtesy of Lata didi, and was waiting to be revealed later when I would take up history lessons.

The second episode happened when I was studying Veer Savarkar. When I was going through "Mazi Janmathep" a biography book of Veer Savarkar, I also studied his life in brief. At this point, I was also away from my home for education. And the song "Sagara Pran Talamalala" hit perfect notes with me. The words, the music everything just hits you. 

A brief discussion on "Sagara Pran Talamalala" with Lata didi:

https://www.youtube.com/watch?v=AHqINKBwfNM

For this, I will always be indebted to Lata Didi..

Paradox of Historical Knowledge

From : Homo Deus by Yuval Noah Harari

The knowledge that does not change behaviour is useless.

But the knowledge that changes behaviour quickly loses its relevance.

The more data we have and the better we understand history, the faster history alters its course, and the faster our knowledge becomes outdated.

Different version of evil destoryer.

Adbhut ramayana:

यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति सुव्रत |
अभ्युत्थानधर्मस्य तदा प्रकृतिसम्भवाः ||१८||
Whenever righteousness, propriety, probity and virtuousness (collectively called ‘Dharma’) is on the decline, when those who follow Dharma(Suvrata) are tormented and there is an upswing or upsurge of evil and sinful forces, the cosmic mother known as Nature or Prakriti manifests herself to reverse this evil trend, and instead, she rejuvenates, enhances, redeems and reinstates those virtues which make a comeback in their original glorious and exalted form4 (18).

Bhagwad Gita:

यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत ।
अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्‌ ॥
Whenever and wherever there is a decline in religious practice, O descendant of Bharata, and a predominant rise of irreligion—at that time I descend Myself.

Hatasha - Vinod Kumar Shukla

हताशा से एक व्यक्ति बैठ गया था
व्यक्ति को मैं नहीं जानता था
हताशा को जानता था
इसलिए मैं उस व्यक्ति के पास गया


मैंने हाथ बढ़ाया
मेरा हाथ पकड़कर वह खड़ा हुआ
मुझे वह नहीं जानता था
मेरे हाथ बढ़ाने को जानता था


हम दोनों साथ चले
दोनों एक दूसरे को नहीं जानते थे
साथ चलने को जानते थे

apne tarike se samjha mujhe har kisine
magar tarike se samjha mujhe na kisine


Kuch bat hai ki hasti mitati nahi hamari
sadiyo raha hai dushman ye asman hamara

aaram ke the sathi kya kya
jab waqt pada to koi nahi
sab log hai pane matlab ke
duniya me kisika koi nahi

समर्थ रामदासांनी शिवाजी महाराजांना लिहिलेले ऐतिहासिक पत्र

कर्मयोग आणि धर्मायोग यांची जेव्हा अचुक सांगळ बसते तेव्हा इतिहासात नोंद होईल अशा पराक्रमांची उत्पत्ती होते. याचे सुरेख आणि नेत्रादिपक असे ऐतिहासिक उदाहरण म्हणजे छत्रपती महाराज आणि रामदास स्वामी यांनी महाराष्ट्राच्या पाठीवर सुवर्णाक्षरांनी एकत्रित लिहिलेला इतिहास.

एकीकडे

राजश्रियाविराजीत, सकाळगुणमंडित, क्षत्रियकुलावतंस, सिंहासनाधीश्वर, गोब्राह्मण प्रतिपालक हिन्दुपदपातशहा श्रीमान् महाराज छत्रपती शिवाजी महाराज की जय ऽ ऽ ऽ. . .

असे म्हणत मराठी रयत मनामध्ये स्वराज्याचे तोरण फुलवत होती तर दुसरीकडे बलोपासना आणि धर्म यांची सांगळ घालत रामदासांचे होती.

शिवाजी महाराजांचे अध्यात्मिक गुरु समर्थ रामदास स्वामी यांनी महाराजांना एक पत्र लिहिले होते. आपण आज महाराजांना ज्या शब्दार्थी आभूषणान्णी गौरवतो ते सर्व या पत्रातली आहेत……

ते पत्र पुढील प्रमाणे होते.

निश्च्याचा महमेरु । बहुतजनांस आधारु

अखंड स्थितीचा निर्धारु । श्रीमंत योगी ॥

परोपकाराचिया राशी । उदंड घडती जयाशी

तयाचे गुणहट्टत्त्वाशी । तुळणा कैशी ?

नरपती, हयपती । गजपती, गडपती

पुरंधर आणी शक्ति । पृष्ठभागी ॥

येशवंत, किर्तिवंत । सामर्थ्यवंत, वरदवंत

पुण्यवंत आणि जयवंत । जाणता राजा ॥

आचारशील, विचारशील । दाणशील, धर्मशील

सर्वज्ञपणे सुशील । सर्वांठायी ॥

धीर, उदार, सुंदर । शुर क्रियेसी तत्पर

सावधपणेसी नृपवर । तुच्छ केले ॥

तीर्थक्षेत्रे ती मोडिली । ब्राह्मणस्थाने बिघडली

सकळ पृथ्वी आंदोळली । धर्म गेला ॥

देवधर्म, गोब्राह्मण । करावयासी रक्षण

हृदयस्थान झाला नारायण । प्रेरणा केली ॥

उदंड पंडित, पुराणिक । कवीश्वर, यज्ञिक, वैदिक

धूर्त, तार्किक, सभानायक । तुमचे ठायी ॥

या भूमंडळाचे ठायी । धर्म रक्षी ऐसा नाही

महाराष्ट्र धर्म राहिला काही । तुम्हा करिता ॥

आणखी काही धर्म चालती । श्रीमंत होऊन कित्येक असती

धन्य धन्य तुमची कीर्ती । विस्तारली ॥

तुमचे देशी वास्तव्य केले । परंतु वर्तमान नाही घेतले

ऋणानुबंध विस्मरण जाहले । बा काय नेणू ?

उदंड राजकारण तटले । तेथ चित्त विभागले

प्रसंग नसता लिहिले । क्षमा केली पाहिजे ॥

Nishchayacha mahameru; bahutjanaas adharu

Akhand stiticha nirdharu; shrimant yogi

Paropkarachiya rashi; udand ghadti jayashi

Tayache gunhattatvashi; tulna kaishi?

Narpati haypati; gajpati gadpati

Purandhar ani shakti; prushtabhagi

Yeshwant kirtiwant; samarthyawant varadwant

Punyawant ani jaywant; janta raja

Acharshil vicharshil; danshil dharmashil

Sarvadnyapane sushil; sarvanthayi

Dhir, udar, sundar; shur kriyeshi tatpar

Savadpaneshi nrupwar; tucchha kele

Tirthaksetre ti modili; brahmansthane bighadli

Sakal pruthvi andolli; dharma gela

Devdharma, gobrahman; karavayashi rakshan

Hrudaystan zala narayan; prerna keli

Udanda pandit, puranik; kavishwar, yadnik, vaidik

Dhurta, tarkik, sabhanayak; tumche thayi

Ya bhumandalache thayi; dharma rakshi yesa nahi

Maharashtra dharma rahila kahi; tumha karita

Ankhi kahi dharma chalati; shrimant houni kityek asti

Dhanya dhanya tumchi kirti; vistarli

Tumche deshi vastavya kele; parantu vartaman nahi ghetle

Hrunanubandha vismaran jahale; ba kay nenu?

Udanda rajkaran tatle; teth chitta vibhagle

Prasang nasta lihile; kshama keli pahije